Jedno lice, jedan dosije

2. decembar 2014. godine

Pre nego što su srpski organi predali kosovskim organima overene kopije originalnih matičnih i crkvenih knjiga sa podacima o rođenju, venčanjima i smrti, svakodnevni rad službenika u opštinskim kancelarijama za civilno stanje bio je daleko teži nego danas. Nimalo lakše nije bilo ni običnom građaninu Kosova da traži bilo koji dokument o civilnom stanju.

Opštinski službenici za civilno stanje su u to vreme mogli da se oslanjaju samo na podatke iz obnovljenih knjiga, koje su sadržale ograničene informacije. Međutim, situacija se znatno promenila kada su postale dostupne overene kopije matičnih knjiga.
U sklopu Sporazuma postignutog 2. jula 2011. godine kroz dijalog između Prištine i Beograda, kojim posreduje EU, EULEX je zajedno sa kancelarijom Evropske unije na Kosovu i njegovim partnerom u sprovođenju, Danskim savetom za izbeglice (the Danish Refugee Council), uspešno predao Kosovskoj agenciji za civilni registar ukupno 12,391 matičnu i crkvenu knjigu rođenja, venčanja i smrti, koje pokrivaju 22 kosovske opštine.
,,Sporazum koji je postignut između Prištine i Beograda 2. jula 2011. godine u okviru tehničkog dijaloga zahteva brzo sprovođenje”, objašnjava Tereza Dineva, iz EULEX Savetodavne jedinice o unutrašnjim poslovima.
Overene kopije sadrže podatke o građanima od trenutka rođenja – što znači da kada god građani Kosova zatraže dokumente o civilnom stanju oni više ne moraju da prilažu lične dokaze o svom identitetu.

Dijalog kojim posreduje EU – civilni registar
Projekat u okviru kojeg je izvršena overa smešten je u Nišu, u Srbiji, a proces overe je obuhvatao identifikaciju i obuku osoblja, prevoz originalnih matičnih knjiga (MK) iz raznih opština u Niš i nazad, kao i digitalizaciju oko dva miliona stranica originalnih dokumenata o civilnom stanju. Nakon obrade i overe svih 12,391 knjige, one su uručene Kosovskoj agenciji za civilni registar, a zatim odgovarajućim opštinama.
Međutim, time nisu završene EULEX-ove odgovornosti koje su mu dodeljene sporazumom iz Brisela. EULEX je bio odgovoran za “uspostavljanje potpuno pouzdanog Sistema civilnog stanja na Kosovu” kroz upotrebu overenih kopija matičnih knjiga.
,,Sredinom meseca aprila 2014. godine otpočeli smo posete opštinama koju su primile overene kopije matičnih i crkvenih knjiga koje se drže u Srbiji. Cilj ovih poseta bio je da se proceni korišćenje overenih kopija u svakodnevnom radu opštinskih službenika za civilni status i da se utvrde oblasti u kojima su bila potrebna dalja poboljšanja”, objašnjava gđa Dineva.
Do sada je sprovedeno 68 poseta u regionima Prištine i Gnjilana; te posete će se nastavili i u preostalim opštinama Kosova. Posete su pokazale da su overene kopije veoma korisne u svakodnevnom radu opštinskih službenika za civilno stanje, kao i za samo civilno stanje građana Kosova.
,,Naša opšta zapažanja, zaključci i preporuke koje se odnose na upotrebu overenih kopija matičnih knjiga predstavljene su u konsolidovanom izveštaju za region Prištine, koji je predat Agenciji za civilni registar (ACA)”, dodaje Dineva. 

Održiv i pouzdan sistem civilnog stanja
U skladu sa svojim nadležnostima, EULEX je kroz sastanke Zajedničkog odbora za civilno stanje savetovao Agenciju za civilni registar da nastavi sa drugom fazom digitalizacije matičnih knjiga.
Digitalizacija matičnih knjiga podrazumeva unos podataka i uspostavljanje punog linka kojim se u Centralni sistem civilnog registra unose podaci iz postojećih originala, duplikata, rekonstrukcija i overenih kopija matičnih knjiga.
,,Rad Agencije za civilni registar će doprineti uspostavljanju održivog i pouzdanog Sistema civilnog stanja, koji predstavlja jedan od glavnih uslova za proces liberalizacije viznog režima i na kraju krajeva vladavinu prava na Kosovu,” objašnjava gđa Dineva.

Naredni koraci
EULEX ekipa ima za cilj da izgradi tesnu saradnju sa Agencijom za civilni registar, kako bi ona mogla da raspodeli overene kopije kancelarijama za civilno stanje u severnim opštinama Kosova.
Planirana je preliminarna ocena rada Kancelarija za civilno stanje i civilni registar u Severnoj Mitrovici, kako bi se nastavio rad na uspostavljanju potpuno pouzdanog i održivog Sistema civilnog registra na celoj teritoriji Kosova. Cilj je da se utvrde potencijalne oblasti u kojima su potrebni dodani pravni i administrativni mehanizmi za pružanje efikasnih usluga registra.
Kada se sporazum u potpunosti sprovede on će doprineti uspostavljanju održivog i pouzdanog civilnog registra na Kosovu, kako je predviđeno u Izveštaju Evropske komisije o napretku, i služiće kao buduća referentna tačka u mapi puta za otpočinjanje dijaloga o liberalizaciji viznog režima.